Dòng sự kiện xã hội Việt Nam
(Social events are food for the sociological imagination)
5/8/2019: Cháu bé lớp 1 tử vong vì bị bỏ quên trên xe đưa đón học sinh của trường Tiểu học Quốc tế Gateway (Dịch Vọng, Cầu Giấy, Hà Nội)
- Sự kiện làm dấy lên những quan ngại về loại xe chuyên chở học sinh (school bus), cơ chế quản lý nhà trường, và hội chứng bỏ quên trẻ em trên xe. Cái quan trọng không phải là loại xe nào; cơ chế bảo vệ an toàn cho trẻ em và con người thực thi cơ chế mới là điều đáng bàn. Đó là một vấn đề mang tính hệ thống, không chỉ đến của trường Gateway (ví dụ cơ chế truyền thông giữa nhà trường và gia đình, giữa các bộ phận với nhau; vấn đề vị trí và nhiệm vụ), mà còn là của các bên liên quan từ ngành giáo dục (ví dụ đơn vị cấp phép hoạt động và sử dụng tên gọi quốc tế; các quy chế an toàn trong giáo dục), ngành giao thông (các quy định đảm bảo an toàn của các school bus hay đối với tài xế), và của các gia đình có trẻ nữa (tự dạy cho con các quy tắc an toàn). Bao giờ cũng vậy, mất bò mới lo làm chuồng. Cái bọc rơi xuống làm lộ nhiều cái kim.
1/4/2019: Bé gái 2 tuổi bị người đàn ông sàm sỡ trong thang máy ở thành phố Hồ Chí Minh.
22/3/2019: Khá BảnH được học sinh trường THPT thành phố Yên Bái tung hô như thần tượng.- Tiếp sau sự kiện quấy rối trong thang máy đối với nữ sinh ở Hà Nội thì Sài Gòn cũng không kém với sự kiện 1/4. Đoạn clip quấy rối lại được tung lên mạng và tạo ra làn sóng phản đối dữ dội hơn, vì lần này nạn nhân là bé gái 2 tuổi. Pháp luật đối với trường hợp quấy rối tình dục trẻ em dưới 16 tuổi Điều 146, BLHS 2015 quy định hình phạt tù từ 6 tháng đến 3 năm. Chưa nói đến hình phạt của luật pháp, một số nhóm cộng đồng đã tìm ngay danh tính người vi phạm với ảnh cận mặt và thậm chí tới tận nhà để check in. Những hành vi này được xem là "thực thi công lý" và không bị pháp luật trừng trị. Ranh giới giữa việc giám sát và tạo ra cơ chế điều chỉnh hành vi của xã hội với việc xâm phạm đời sống riêng tư của người khác (của đối tượng và gia đình họ) ở mức nào cần được làm rõ.
- Sự kiện làm dư luận thắc mắc vì sao một thanh niên ít học, lêu lổng như Khá lại được học sinh thần tượng không khác gì ca sĩ, diễn viên nổi tiếng. Chủ của một kênh Youtube có gần 2 triệu lượt đăng ký theo dõi; được cho là kiếm hàng trăm triệu một tháng; các video khắc họa Khá như một tay giang hồ nghĩa hiệp, thẳng thắn; một đại ca được đông đàn em đi theo, ngưỡng mộ; một đại diện cho tiếng nói của một nhóm giang hồ mạng mới là những nguyên nhân chính lý giải vì sao Khá lại hot thế. Hiện tượng này làm dấy lên quan ngại về lệch lạc giá trị của giới trẻ, những người thần tượng và theo dõi các giang hồ mạng này. Đúng hơn, người ta lo ngại về khả năng đảm đương nhiệm vụ định hướng giá trị của các thể chế xã hội chính thống như chính quyền, nhà trường, hay gia đình. Phải chăng, giới trẻ đang khủng hoảng chân giá trị? Dư luận chỉ dịu xuống khi Khá BảnH bị bắt vào ngày 1/4/2019 vì tội đánh bạc - một sự kiện được cho rằng là động thái của chính quyền để dập tắt dư luận nhưng lại ẩn giấu những nguyên nhân sâu xa hơn đến từ mối quan hệ quyền lực thống trị và cách thức gán nhãn 'lệch chuẩn'.
4/3/2019: Một nữ sinh bị sàm sỡ trong thang máy của một chung cư tại quận Thanh Xuân.
- Sự kiện thu hút phản đối của dư luận đối với người đàn ông và hành vi xâm phạm tình dục nơi công cộng. Điều đáng nói, người này chỉ bị phạt 200 ngàn đồng theo Nghị định 167. Hình phạt tuy đúng luật vì hệ thống luật pháp Việt Nam, đặc biệt là Bộ luật Hình sự chưa có quy định xử phạt hình thức quấy rối tình dục, nhưng lại 'sai' về xã hội, tạo ra làn sóng phẫn nộ đối với đối tượng và hành vi vi phạm. Nó kích thích một số nhóm cộng đồng thực hiện hành động 'thực thi công lý' bằng dán hình ảnh đối tượng hoặc từ chối phục vụ. Sự kiện này không chỉ làm lộ ra kẽ hở của các chuẩn mực chính thống (luật pháp) mà còn cho thấy sức mạnh của cộng đồng trong việc áp đặt các giá trị đạo đức xã hội đối với các hành vi lệch chuẩn.
INTERNATIONAL EVENTS
15/3/2019: Vụ xả súng kinh hoàng tại hai nhà thờ Hồi giáo tại Christchurch, New Zealand, gây ra cái chết của 51 người (một người chết sau đó) và hàng chục người bị thương trong đó có cả trẻ em, một sự kiện tang thương nhất trong lịch sử yên bình của New Zealand.
- Động cơ của vụ nổ súng được xem là phân biệt chủng tộc với đối tượng gây án, 28 tuổi, đã đăng lên mạng xã hội của mình một tuyên ngôn "The Great Replacement" (tạm dịch: Sự thay thế vĩ đại) 73 trang tuyến bố muốn tấn công người Hồi giáo. Sự việc dấy lên những quan ngại về chủ nghĩa khủng bố, nạn phân biệt chủng tộc, và tranh luận về sở hữu vũ khí cá nhân. Được biết 250 ngàn người NZ sở hữu khoảng 1,5 triệu vũ khí. Sau đó một tuần, NZ đã ra chuẩn bị thay đổi luật sở hữu vũ khí, chuyển sang cấm sở hữu các vũ khí bán tự động và súng trường, mua lại vũ khí từ người dân với giá cao.
