Đoạn video kinh hoàng của cậu bé cãi nhau với mẹ rồi bất thình lình lao ra khỏi xe và nhảy khỏi cầu ở Thượng Hải để lại cho tôi một nỗi ám ảnh to lớn (Link 1 - cân nhắc trước khi xem bài này).
Sự kiện cậu bé này rất gần gũi với một câu chuyện gần đây cũng thương tâm không kém của một cô bé chọn lựa cách kết thúc cuộc đời mình ở Bắc Ninh (Link 2).
Dạo một vòng qua các báo mạng, tôi không khỏi lo lắng nhận ra ở xã hội chúng ta đang sống việc một ai đó tự kết thúc cuộc đời mình trong nỗi bàng hoàng và mất mát của người thân ở lại là một chuyện không quá xa lạ nữa. (Chỉ trong 1 tháng qua, báo kenh14 đăng 14 vụ tự tử. Dĩ nhiên, cần một thống kê chính xác để đánh giá đầy đủ hiện tượng này, nhưng có lẽ chúng ta không thể xem thường được nữa).
Rồi tôi cứ nghĩ mãi tại sao cậu bé hay cô bé kia lại hành động như vậy?
Tất nhiên nhiều người sẽ chỉ ra ngay rằng mâu thuẫn xung đột với người mẹ khiến cho cậu bé hóa điên và hành động bất chấp hậu quả; và rằng việc bị tấn công, hãm hiếp bởi người bạn khiến cô bé ở Bắc Ninh phá bỏ mạng sống của mình. Tôi đồng ý rằng đây là những những tác động trực tiếp bên ngoài có vai trò xúc tác dẫn tới cao trào của hành động không suy nghĩ và kết thúc bằng hậu quả thương tâm. Nhưng có phải ai gặp những tác động tiêu cực bên ngoài đó đều đi đến hành vi dừng mạng sống của mình?
Do đó, ở đây tôi muốn đưa ra một kiến giải khác. Một kiến giải từ phía nạn nhân – người thực hiện hành vi tự tử. Cùng chịu những áp lực xã hội, những cú sốc, điều gì khiến những cá nhân tự tử?
Một trong những đặc trưng của đời sống hiện đại là sống cùng với nguy cơ (risk). Nguy cơ là xác suất bị làm hại, bị thương tổn hay nhận tác động xấu bởi các đe dọa (threat) bên ngoài. Hãy tạm gác lại các đe dọa dạng như thảm họa thiên tai, khủng bố, thực phẩm bẩn, tôi muốn nhấn mạnh ở đây các cú sốc hay áp lực xã hội. Đó có thể là áp lực thi cử, thi trượt đại học, mâu thuẫn với cha mẹ hay người thân, thất tình, thua nợ, v.v. Khi các cá nhân không thể chống chịu được các đe dọa thì họ sẽ lâm vào khủng hoảng (crisis).
Cùng một nguy cơ, có người sẽ vượt qua được, có người lại không vượt qua được. Về cơ bản, mỗi cá nhân chúng ta đều có khả năng phục hồi các thương tổn (resilience). Khả năng này tới từ sự mạnh mẽ của tinh thần (mental toughness), hay khả năng sử dụng các cách thức khác nhau để hàn gắn vết thương bên trong như đọc sách, nghe nhạc, thiền, chơi thể thao, chơi game, trò chuyện với người khác, để rồi họ có thể phục hồi và vượt qua các khủng hoảng. Nhưng cũng có những người không vượt qua được. Họ chính là những người DỄ BỊ TỔN THƯƠNG (vulnerability). YẾU ĐUỐI LÀ MỘT TRẠNG THÁI DỄ BỊ TÁC ĐỘNG BỞI TÁC NHÂN BÊN NGOÀI DO VIỆC THIẾU GIÁ TRỊ SỐNG, CÁC NGUỒN LỰC VÀ KỸ NĂNG SỐNG PHÙ HỢP ĐỂ QUẢN TRỊ CẢM XÚC VÀ KHỦNG HOẢNG, NHẰM GIÚP BẢN THÂN VƯỢT QUA CÁC TRẦM CẢM VÀ CÁC ÁP LỰC XÃ HỘI. Tôi tự hỏi, có bao nhiêu người, đặc biệt là những người trẻ được dạy các kỹ năng sống này ở trường học để vượt qua các khó khăn, thử thách trong cuộc đời?
Tuy chưa có nghiên cứu cụ thể, nhưng có thể phỏng đoán, chuyện cô bé tự tử ở Bắc Ninh hay chuyện cậu bé tự tử ở Thượng Hải, thể hiện rằng bản thân hai người họ đã đang ở trong một trạng thái yếu đuối, mất cân bằng khá thường xuyên. Ở trạng thái này, hễ các tác nhân bên ngoài tác động (cha mẹ mắng mỏ, xung đột với bạn bè, hay thi rớt đại học, v.v.) đều có thể khiến tâm lý họ rơi vào thái cực cực đoan và khủng hoảng. Ở TRẠNG THÁI ĐÓ, HỌ KHÔNG CÒN ĐỦ KHẢ NĂNG THỰC HIỆN CÁC CHỨC NĂNG THÔNG THƯỜNG (NORMAL FUNCTION), ĐẶC BIỆT LÀ SUY NGHĨ CÓ LÝ TÍNH, để cân nhắc đến những câu hỏi chuẩn mực kiểu như vứt bỏ mạng sống quý gía của mình mà bố mẹ đã dày công dưỡng dục và nuôi lớn có phải là một điều tội lỗi, rằng chấp nhận kết thúc cuộc sống rồi để lại nỗi đau khôn cùng cho những người mình yêu thương liệu có đáng, v.v.
Link 1: (bạn đọc cân nhắc trước khi xem) http://www.doisongphapluat.com/tin-the-gioi/video-nguoi-me-nga-guc-khi-thay-con-trai-17-tuoi-nhay-cau-tu-tu-sau-khi-bi-chi-trich-a271937.html
Link 2: (bạn đọc cân nhắc trước khi xem) http://kenh14.vn/he-lo-tin-nhan-cuoi-cung-cua-nu-sinh-nhay-cau-tu-tu-nghi-bi-hiep-dam-em-khong-muon-song-nua-no-phai-chiu-trach-nhiem-ve-nhung-gi-da-gay-ra-20190416184855968rf2019041912064339.chn
Sự kiện cậu bé này rất gần gũi với một câu chuyện gần đây cũng thương tâm không kém của một cô bé chọn lựa cách kết thúc cuộc đời mình ở Bắc Ninh (Link 2).
Dạo một vòng qua các báo mạng, tôi không khỏi lo lắng nhận ra ở xã hội chúng ta đang sống việc một ai đó tự kết thúc cuộc đời mình trong nỗi bàng hoàng và mất mát của người thân ở lại là một chuyện không quá xa lạ nữa. (Chỉ trong 1 tháng qua, báo kenh14 đăng 14 vụ tự tử. Dĩ nhiên, cần một thống kê chính xác để đánh giá đầy đủ hiện tượng này, nhưng có lẽ chúng ta không thể xem thường được nữa).
Rồi tôi cứ nghĩ mãi tại sao cậu bé hay cô bé kia lại hành động như vậy?
Tất nhiên nhiều người sẽ chỉ ra ngay rằng mâu thuẫn xung đột với người mẹ khiến cho cậu bé hóa điên và hành động bất chấp hậu quả; và rằng việc bị tấn công, hãm hiếp bởi người bạn khiến cô bé ở Bắc Ninh phá bỏ mạng sống của mình. Tôi đồng ý rằng đây là những những tác động trực tiếp bên ngoài có vai trò xúc tác dẫn tới cao trào của hành động không suy nghĩ và kết thúc bằng hậu quả thương tâm. Nhưng có phải ai gặp những tác động tiêu cực bên ngoài đó đều đi đến hành vi dừng mạng sống của mình?
Do đó, ở đây tôi muốn đưa ra một kiến giải khác. Một kiến giải từ phía nạn nhân – người thực hiện hành vi tự tử. Cùng chịu những áp lực xã hội, những cú sốc, điều gì khiến những cá nhân tự tử?
Một trong những đặc trưng của đời sống hiện đại là sống cùng với nguy cơ (risk). Nguy cơ là xác suất bị làm hại, bị thương tổn hay nhận tác động xấu bởi các đe dọa (threat) bên ngoài. Hãy tạm gác lại các đe dọa dạng như thảm họa thiên tai, khủng bố, thực phẩm bẩn, tôi muốn nhấn mạnh ở đây các cú sốc hay áp lực xã hội. Đó có thể là áp lực thi cử, thi trượt đại học, mâu thuẫn với cha mẹ hay người thân, thất tình, thua nợ, v.v. Khi các cá nhân không thể chống chịu được các đe dọa thì họ sẽ lâm vào khủng hoảng (crisis).
Cùng một nguy cơ, có người sẽ vượt qua được, có người lại không vượt qua được. Về cơ bản, mỗi cá nhân chúng ta đều có khả năng phục hồi các thương tổn (resilience). Khả năng này tới từ sự mạnh mẽ của tinh thần (mental toughness), hay khả năng sử dụng các cách thức khác nhau để hàn gắn vết thương bên trong như đọc sách, nghe nhạc, thiền, chơi thể thao, chơi game, trò chuyện với người khác, để rồi họ có thể phục hồi và vượt qua các khủng hoảng. Nhưng cũng có những người không vượt qua được. Họ chính là những người DỄ BỊ TỔN THƯƠNG (vulnerability). YẾU ĐUỐI LÀ MỘT TRẠNG THÁI DỄ BỊ TÁC ĐỘNG BỞI TÁC NHÂN BÊN NGOÀI DO VIỆC THIẾU GIÁ TRỊ SỐNG, CÁC NGUỒN LỰC VÀ KỸ NĂNG SỐNG PHÙ HỢP ĐỂ QUẢN TRỊ CẢM XÚC VÀ KHỦNG HOẢNG, NHẰM GIÚP BẢN THÂN VƯỢT QUA CÁC TRẦM CẢM VÀ CÁC ÁP LỰC XÃ HỘI. Tôi tự hỏi, có bao nhiêu người, đặc biệt là những người trẻ được dạy các kỹ năng sống này ở trường học để vượt qua các khó khăn, thử thách trong cuộc đời?
Tuy chưa có nghiên cứu cụ thể, nhưng có thể phỏng đoán, chuyện cô bé tự tử ở Bắc Ninh hay chuyện cậu bé tự tử ở Thượng Hải, thể hiện rằng bản thân hai người họ đã đang ở trong một trạng thái yếu đuối, mất cân bằng khá thường xuyên. Ở trạng thái này, hễ các tác nhân bên ngoài tác động (cha mẹ mắng mỏ, xung đột với bạn bè, hay thi rớt đại học, v.v.) đều có thể khiến tâm lý họ rơi vào thái cực cực đoan và khủng hoảng. Ở TRẠNG THÁI ĐÓ, HỌ KHÔNG CÒN ĐỦ KHẢ NĂNG THỰC HIỆN CÁC CHỨC NĂNG THÔNG THƯỜNG (NORMAL FUNCTION), ĐẶC BIỆT LÀ SUY NGHĨ CÓ LÝ TÍNH, để cân nhắc đến những câu hỏi chuẩn mực kiểu như vứt bỏ mạng sống quý gía của mình mà bố mẹ đã dày công dưỡng dục và nuôi lớn có phải là một điều tội lỗi, rằng chấp nhận kết thúc cuộc sống rồi để lại nỗi đau khôn cùng cho những người mình yêu thương liệu có đáng, v.v.
Link 1: (bạn đọc cân nhắc trước khi xem) http://www.doisongphapluat.com/tin-the-gioi/video-nguoi-me-nga-guc-khi-thay-con-trai-17-tuoi-nhay-cau-tu-tu-sau-khi-bi-chi-trich-a271937.html
Link 2: (bạn đọc cân nhắc trước khi xem) http://kenh14.vn/he-lo-tin-nhan-cuoi-cung-cua-nu-sinh-nhay-cau-tu-tu-nghi-bi-hiep-dam-em-khong-muon-song-nua-no-phai-chiu-trach-nhiem-ve-nhung-gi-da-gay-ra-20190416184855968rf2019041912064339.chn
